Pierwsze świadome wypowiedzenie słowa „mama” przez dziecko pojawia się zazwyczaj w okolicy 12. miesiąca życia i oznacza przełomowy moment w rozwoju komunikacyjnym oraz emocjonalnym zarówno dla dziecka, jak i rodziców.[1][2][5][8] Ta chwila jest sygnałem, że dziecko rozumie już odniesienie słowa do konkretnej osoby i potrafi wykorzystać wyraz w kontekście społecznym, co otwiera nowy etap w budowaniu relacji rodzinnych oraz wspiera dalszy rozwój mowy.[2][4][6]
Czy pierwsze „mama” jest świadome? — Ewolucja mowy dziecka
Rozwój mowy przebiega etapowo. Pierwszy etap to głużenie oraz gaworzenie i zachodzi kolejno od 2. do około 10. miesiąca życia.[2][9] Dziecko wtedy tworzy dźwięki i łączy sylaby bez nadania im znaczenia semantycznego, ćwicząc w ten sposób aparat artykulacyjny.[2][3][9] Powtarzane przez niemowlę dźwięki typu „mamama” są elementem zabawy głosem i najczęściej nie mają jeszcze odniesienia do osoby matki.[1][4]
Świadome powiedzenie „mama” następuje zwykle ok. 12. miesiąca życia, kiedy dziecko rozpoznaje i rozumie, że wyraz odnosi się do konkretnej osoby. Znaczeniowe użycie słowa poprzedzone jest rozbudowaną fazą naśladowania dźwięków i melodii języka, a przełom wiąże się z kojarzeniem wyrazu z matką w określonym kontekście sytuacyjnym.[2][4][5]
Co oznacza świadome „mama” dla rozwoju psychicznego dziecka?
Użycie świadomego słowa „mama” to sygnał gotowości do interakcji werbalnej, stanowiącej jedną z pierwszych form porozumiewania się z otoczeniem.[1][6] Oznacza, że dziecko nie tylko potrafi naśladować dźwięki, lecz także rozumie społeczną funkcję słowa oraz intencjonalnie wykorzystuje je, by zwrócić się do konkretnej osoby.
Ten etap wzmacnia więź emocjonalną oraz poczucie bezpieczeństwa dziecka. Słowo „mama”, wypowiedziane w odpowiednim kontekście, jest dla malucha narzędziem zdobywania uwagi i wsparcia ze strony rodzica, a dla mamy to potwierdzenie rozwoju relacji oraz ważny sygnał do dalszego stymulowania rozwoju języka dziecka.[1][6]
Rozpoznawanie prawidłowego rozwoju mowy — jak postępuje ten proces?
Proces nabywania mowy obejmuje rozpoznawanie i powtarzanie dźwięków oraz ćwiczenie artykulacji podczas głużenia i gaworzenia, stopniowe tworzenie powiązań ze znaczeniem oraz coraz częstszą próbę komunikacji.[2][3][9] Po około 12. miesiącu życia dziecka mowa rozwija się dynamicznie — maluchy zaczynają świadomie używać kolejne słowa, które odnoszą się już nie tylko do osób, lecz także do rzeczy i sytuacji.[3][5]
Kolejne etapy obejmują rozbudowanie słownictwa (do ok. 50 wyrazów do 1,5 roku życia) i łączenie pojedynczych słów w pierwsze proste zdania dwuwyrazowe, co ma miejsce zwykle między 18 a 24 miesiącem życia.[4][5] Szybkość i sekwencja rozwoju są indywidualne, jednak uniwersalny schemat od głużenia przez gaworzenie po pierwsze świadome słowa pozostaje niezmienny.[3][5]
Pierwsze słowo jako krok do dalszego rozwoju komunikacji
Moment świadomego wypowiedzenia słowa „mama” otwiera przed dzieckiem i rodzicami nowy wymiar komunikacji. Od tej chwili maluch aktywnie uczestniczy w rozmowie, coraz lepiej wykorzystuje mowę do wyrażania potrzeb, uczuć i obserwacji.[1][6]
Dla rodziców pierwszy wyraz, a zwłaszcza „mama”, to nie tylko radość, ale i okazja do świadomego wspierania rozwoju mowy poprzez codzienną rozmowę, nazywanie osób oraz rzeczy, zachęcanie do nowych prób i cierpliwe słuchanie dziecka.[1][6] Stymulacja językowa ze strony dorosłych wspomaga dalszą naukę słów, rozumienie ich znaczeń oraz swobodniejsze budowanie więzi rodzinnych.[1][6]
Czy tempo rozwoju mowy jest zawsze jednakowe?
Etapy rozwoju mowy są uniwersalne, ale każde dziecko przechodzi je we własnym tempie.[3][5] Często pierwsze słowo pojawia się w przedziale od 9. do 14. miesiąca życia, co wpisuje się w normę rozwojową.[1][5][8][10] Znajomość kilkudziesięciu słów do 18. miesiąca życia uznaje się za prawidłowy etap rozwoju, a wariacje w czasie pojawienia się pierwszych świadomych słów wynikają z indywidualnych predyspozycji oraz środowiska językowego malucha.[5]
Kluczową rolę odgrywa otoczenie, które przez wspólne rozmowy i aktywne uczestniczenie w codziennych interakcjach wspiera budowanie kompetencji językowych dziecka.[1][6]
Podsumowanie: świadome „mama” jako przełom w rozwoju relacji
Moment, w którym dziecko świadomie mówi „mama”, jest sygnałem przechodzenia od biernego odbioru języka do aktywnej komunikacji.[2][4][5] Dla rodziców ten etap to nie tylko potwierdzenie prawidłowego rozwoju psychicznego dziecka, ale także początek okresu intensywnej nauki słownictwa i pogłębiania więzi emocjonalnych.[1][6] Aktywne wsparcie ze strony rodziców i językowo bogate środowisko zachęcają dziecko do dalszego eksplorowania możliwości mowy, co stanowi fundament pod dalszy rozwój społeczny i emocjonalny malucha.[1][6]
Źródła:
- [1] https://kiedydologopedy.pl/jak-nauczyc-dziecko-mowic-mama-11-sposobow/
- [2] https://www.philips.pl/c-e/blog/matka-i-dziecko/rozwoj/kiedy-dziecko-zaczyna-mowic.html
- [3] https://mowologia.pl/artykuly/etapy-rozwoju-mowy-dziecka.html
- [4] https://www.femibion.com/pl-pl/karmienie-piersia/pierwsze-slowa-dziecka-kiedy-mozesz-sie-ich-spodziewac
- [5] https://www.zdrowystartwprzyszlosc.pl/pierwsze-slowo-kiedy-dziecko-powinno-zaczac-mowic
- [6] https://szumisie.pl/blog/kiedy-dziecko-zaczyna-mowic/
- [7] https://poradnia.dabrowa.pl/rozw%C3%B3j-mowy-od-12-do-24-miesi%C4%85ca-%C5%BCycia-dziecka
- [8] https://mamologia.pl/kiedy-dzieci-zaczynaja-mowic/
- [9] https://www.nivea.pl/artykuly/pielegnacja-dzieci-i-niemowlat/gluzenie-gaworzenie-dziecko-zaczyna-mowic
- [10] http://www.link4mama.pl/artykuly/kiedy-dziecko-zaczyna-mowic
AktivKids.pl to portal o rozwoju i zdrowiu dzieci dla rodziców, którzy cenią rzetelną wiedzę podaną bez zbędnych ozdóbek. Łączymy ekspertyzę specjalistów z praktyką codziennego rodzicielstwa – piszemy o tym, co faktycznie działa, nie o tym, co brzmi pięknie w teorii. Żadnych rewolucji ani cudownych metod, tylko sprawdzona wiedza, zdrowy rozsądek i szacunek dla tego, że rodzicielstwo jest wystarczająco trudne bez dodatkowej presji idealności.